Đáp án: Giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình có sự khác biệt căn bản gì?
1. Sự trái chiều giữa chiêu thức biện chứng và giải pháp siêu hình
Trong lịch sử vẻ vang triết học, bên cạnh yếu tố thực chất quốc tế là vật chất hay ý thức, còn một yếu tố quan trọng khác cần triết học xử lý – đó là yếu tố về trạng thái sống sót của quốc tế. Vấn đề đó được biểu lộ qua những câu hỏi đặt ra : Mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong quốc tế sống sót trong trạng thái khác biệt, tách rời, đứng im, không bao giờ thay đổi hay có quan hệ, ràng buộc với nhau, không ngừng hoạt động, đổi khác ? Giải đáp câu hỏi đó đã làm phát sinh hai giải pháp ( quan điểm ) nhận thức trái chiều nhau – giải pháp biện chứng và giải pháp siêu hình .
a) Phương pháp siêu hình là phương pháp xem xét sự vật trong trạng thái biệt lập, tách rời với các sự vật khác; xem xét sự vật trong trạng thái không vận động, không biến đổi.
Phương pháp siêu hình bắt nguồn từ ý niệm cho rằng muốn nhận thức một đối tượng người tiêu dùng nào đó trước hết phải tách đối tượng người dùng đó ra khỏi mọi mối quan hệ với những sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác ; đồng thời phải nhận thức đối tượng người dùng trong trạng thái không hoạt động, không đổi khác. Việc xem xét đối tượng người dùng sự vật theo ý niệm như vậy cũng có tính năng nhất định. Tuy nhiên, sai lầm đáng tiếc căn bản của chiêu thức siêu hình chính là đã tuyệt đối hoá trạng thái tĩnh tương đối của đối tượng người dùng sự vật. Trong thực tiễn, những sự vật, hiện tượng kỳ lạ không sống sót trong trạng thái tĩnh, không bao giờ thay đổi một cách tuyệt đối. Trái lại, những sự vật hiện tượng kỳ lạ luôn nằm trong những mối quan hệ và trong trạng thái hoạt động đổi khác không ngừng .
Ph. Ăngghen đã từng vạch rõ sự hạn chế của giải pháp siêu hình là “ Chỉ nhìn thấy những sự vật mà không nhìn thấy mối liên hệ qua lại giữa những vật ấy, chỉ nhìn thấy sự sống sót của những sự vật ấy mà không nhìn thấy sự phát sinh và sự diệt vong của những sự vật ấy, chỉ nhìn thấy trạng thái tĩnh của những sự vật ấy mà quên mất sự hoạt động của những sự vật ấy, chỉ nhìn thấy cây mà không thấy rừng ” .
b) Phương pháp biện chứng là phương pháp xem xét sự vật trong trạng thái quan hệ qua lại, ràng buộc lẫn nhau với các sự vật khác xung quanh; xem xét sự vật trong trạng thái vận động, biến đổi không ngừng của nó.
Phương pháp biện chứng là hệ quả tất yếu của quan điểm biện chứng, – quan điểm khẳng định chắc chắn những sự vật hiện tượng kỳ lạ đều luôn sống sót trong trạng thái hoạt động và trong mối quan hệ hữu cơ với nhau. Do đó, muốn nhận thức đúng về sự vật, cần phải nhận thức, xem xét sự vật trong trạng thái hoạt động, biến hóa không ngừng của nó, trong trạng thái quan hệ qua lại, ràng buộc lẫn nhau giữa nó với những sự vật khác xung quanh .
Có thể Tóm lại rằng : Sự khác biệt căn bản giữa giải pháp siêu hình và giải pháp biện chứng là ở chỗ, giải pháp siêu hình nhìn nhận sự vật bằng một tư duy cứng ngắc, máy móc ; còn chiêu thức biện chứng nhìn nhận, xem xét sự vật với một tư duy mềm dẻo, linh động. Phương pháp biện chứng không chỉ nhìn thấy những sự vật đơn cử mà còn thấy mối quan hệ qua lại giữa chúng ; không chỉ thấy sự sống sót của sự vật mà còn thấy cả sự sinh thành, sự diệt vong của chúng ; không chỉ thấy trạng thái tĩnh mà còn thấy cả trạng thái động của sự vật ; không chỉ “ thấy cây mà còn thấy cả rừng ”. Đối với chiêu thức siêu hình thì, sự vật hoặc sống sót, hoặc không sống sót ; hoặc là thế này, hoặc là thế khác ; “ hoặc là … hoặc là … ”, chứ không hề vừa là thế này vừa là thế khác ; “ vừa là … vừa là … ”. Đối với chiêu thức biện chứng thì, một sự vật vừa là thế này vừa là thế kia, “ vừa là … vừa là … ”. Phương pháp biện chứng phản ánh hiện thực khách quan đúng như nó đang sống sót. Vì vậy, chiêu thức biện chứng trở thành công cụ hữu hiệu giúp con người trong quy trình nhận thức và tái tạo quốc tế .
2. Các hình thức cơ bản của phép biện chứng
Với tư cách là một phương pháp nhận thức đúng đắn về thế giới, phương pháp biện chứng không phải ngay khi ra đời đã trở nên hoàn chỉnh, mà trái lại nó phát triển qua từng giai đoạn gắn liền với sự phát triển của tư duy con người. Trong lịch sử triết học, sự phát triển của phương pháp biện chứng được biểu hiện qua ba hình thức lịch sử của phép biện chứng: phép biện chứng tự phát, phép biện chứng duy tâm, phép biện chứng duy vật.
+ Phép biện chứng tự phát là hình thức biện chứng sống sót ở thời cổ đại. Các nhà biện chứng cổ đại cả phương Đông lẫn phương Tây đã nhận thức được những sự vật, hiện tượng kỳ lạ của thiên hà luôn sống sót trong trạng thái hoạt động, biến hóa và trong những mối liên hệ chằng chịt với nhau. Tuy nhiên, những nhận xét của những nhà biện chứng cổ đại về sự hoạt động, biến hóa của sự vật, hiện tượng kỳ lạ đa phần vẫn chỉ là hiệu quả của sự quan sát, trực kiến thiên tài chứ chưa phải là hiệu quả của sự điều tra và nghiên cứu và của thực nghiệm khoa học. Vì vậy, tư tưởng biện chứng thời kỳ này đa phần dừng ở những nhìn nhận về hiện tượng kỳ lạ biến hóa, mối liên hệ giữa những sự vật chứ chưa thật sự đi sâu vào xem xét bản thân sự vật để có những nhận xét thâm thúy về sự hoạt động của sự vật. Theo Ph. Ăngghen, cách nhận xét quốc tế của những nhà biện chứng cổ đại như trên là cách nhận xét còn nguyên thuỷ, ngây thơ nhưng căn bản là đúng .
+ Phép biện chứng duy tâm biểu lộ tập trung chuyên sâu, rõ nét nhất trong triết học cổ xưa Đức, mà người khởi đầu là I.Cantơ và người triển khai xong là Ph. Hêghen. Có thể nói, lần tiên phong trong lịch sử vẻ vang của tư duy trái đất, những nhà biện chứng trong nền triết học cổ xưa Đức đã trình diễn một cách có mạng lưới hệ thống những nội dung quan trọng nhất của phép biện chứng. Các nhà biện chứng cổ xưa Đức không chỉ nhìn quốc tế trong quá ttrình hoạt động, tăng trưởng, trong tính chỉnh thể thống nhất mà còn khẳng định chắc chắn về tính quy luật của sự tăng trưởng đó. Tuy nhiên, phép biện chứng này lại mang tính duy tâm, biểu lộ ở việc chứng minh và khẳng định sự tăng trưởng của quốc tế xuất phát từ niềm tin và kết thúc cũng ở niềm tin. Theo Ph. Hêghen, sự tăng trưởng thực ra là quy trình hoạt động, tăng trưởng của yếu tố ý thức gọi là “ ý niệm tuyệt đối ” hay “ ý thức tuyệt đối ”. Trong quy trình tăng trưởng của mình, “ ý niệm tuyệt đối ” tự tha hoá chuyển thành giới tự nhiên, xã hội để sau đó lại quay trở về bản thân mình. Như vậy, so với phép biện chứng duy tâm này, sự hoạt động tăng trưởng của giới hiện thực chẳng qua chỉ là sự sao chép lại sự tự hoạt động của “ ý niệm tuyệt đối ” .
+ Phép biện chứng duy vật là hình thức biện chứng biểu lộ trong triết học do C.Mác và Ph. Ăngghen thiết kế xây dựng trên cơ sở khắc phục đặc thù duy tâm của phép biện chứng duy tâm cổ xưa Đức, sau đó được V.I.Lênin tăng trưởng. C.Mác và Ph. Angghen đã gạt bỏ đặc thù duy tâm, thần bí đồng thời kế thừa những hạt nhân hài hòa và hợp lý trong phép biện chứng duy tâm để kiến thiết xây dựng phép biện chứng duy vật với tính cách là khoa học về mối liên hệ phổ cập và về sự tăng trưởng .
Source: https://datxuyenviet.vn
Category: Blog
